Wychowujemy psy, inne zwierzęta, dzieci własne i nie własne, czasem innych dorosłych ludzi, a są i tacy co chcieliby wychowywać wszystkich i wszystko wkoło. No więc czym jest to wychowanie? Jaka jest różnica między wychowaniem psa, a wychowaniem dzieci? Do tego wpisu zainspirowała mnie wcześniejsza rozmowa z dziećmi i przemyślenia związane z tym jak patrzę na wychowanie i kształtowanie postaw u dzieci (w tym również tych dotyczących ich stosunku do świata przyrody).

Na czym opiera się wychowanie dziecka, dlaczego pojawia się tyle programów (Superniania itp.) i poradników o tym jak radzić sobie z dziećmi? Czy w XXI wieku zapomnieliśmy na czym polega wychowanie własnych dzieci? I czy psa wychowuje się podobnie jak dzieci?

Czasami czytając różne poradniki mam wrażenie, że zatrzymaliśmy się na czasach Pawłowa i wychowanie dla wielu sprowadza się tylko do behawioru, czyli do systemu kar i nagród za określone zachowania. W takich kategoriach wciąż myśli się o wychowaniu zwierząt i nie będę się tego czepiać, bo w wychowaniu np. psa chodzi między innymi o to, aby słuchał przewodnika, aby był posłuszny. W ten sposób szkolono kiedyś psy z zastosowaniem  nagród i kar. Efekt miał być zawsze ten sam: pies ma słuchać. W ten sposób można było spotkać całkiem posłuszne psy, ale robiące różne rzeczy, które chce właściciel tylko dlatego, że się bały kary. Czasy się zmieniły i prawie każdy właściciel teraz już wie o "metodach pozytywnych" szkolenia, o tym aby psa uczyć przez nagrody, a karą był zwyczajny brak nagrody, a nie jakaś wymyślona specjalnie kara. Cieszy mnie też to, że na zawodach posłuszeństwa eliminowani są zawodnicy, którzy karzą zwierzęta (sama byłam świadkiem dyskwalifikacji chłopaka, który uderzył konia po niezaliczonej przeszkodzie w skokach), albo nie są nagradzani, za to, że ich zwierzę słucha z lękiem w oczach i ciele (obserwacje na zawodach posłuszeństwa psów). Bo czy wychowanie to tylko posłuszeństwo, tylko o to chodzi...?

Czy w wychowaniu dzieci też chodzi o to aby słuchały rodziców? O to, że mają być rodzicom posłuszne?

Myślę, że są tacy co właśnie tak myślą i tak podchodzą do życia: "W życiu trzeba słuchać silniejszego, ważniejszego", "Dzieci mają być posłuszne rodzicom", "Członkowie stowarzyszenia, partii czy innej struktury posłuszni szefowi" itp. I stąd ten mój wpis na blogu. WYCHOWANIE (przynajmniej dzieci, ludzi) TO NIE POSŁUSZEŃSTWO! Wychowanie dzieci to: DOBRA RELACJA, WIĘŹ. W wychowaniu dzieci chodzi o to, aby nauczyć je radzić sobie z różnymi emocjami, nauczyć je radzić sobie z trudnymi sytuacjami, nauczyć je wyboru co dobre, a co złe. Jeżeli nie poświęcimy czasu na stworzenie dobrej relacji ze swoim dzieckiem, jeżeli nie wytworzy ono w sobie pozytywnego przeżywania obiektów (język psychologii psychodynamicznej), to będzie mu trudno z zaufaniem tworzyć bliskie relacje z innymi w świecie. Podobnie jest w psychoterapii. Jeśli nie ma "przymierza terapeutycznego", czyli w uproszczeniu dobrej relacji między psychoterapeutą a pacjentem, to pacjent niczego nie zmieni w sobie, nie będzie też miał ochoty słuchać takiego terapeuty. Więc nawet jeśli w wychowaniu podpieramy się nagrodami i karami, to bez oparcia w dobrej relacji, możemy jedynie osiągnąć posłuszeństwo z lęku, lub brak posłuszeństwa, bunt ze złości z powodu kar, albo wyrachowanie w działaniu ("nie zrobię czegoś jak mi nie zapłacisz"). Jeśli szukamy w poradnikach odpowiedzi, jak się zachowywać w określonych sytuacjach wychowawczych z dziećmi, to pamiętajmy, że w przypadku ludzi to nie "behawior" jest na pierwszym miejscu, tylko to jaką mamy więź z drugim człowiekiem. Czy rozumiem jak myśli drugi człowiek, czy potrafię spojrzeć na daną sytuację jego oczyma, czy akceptuję jego jako człowieka (co nie jest równoznaczne z akceptacją złych zachowań)? A dlaczego pisze o tym na psich stronach? Jak to się ma do zwierząt? 

Jeżeli nie potrafimy stworzyć relacji z drugim człowiekiem, nie ma w nas pozytywnej więzi i empatii, to nie oczekujmy, że będziemy potrafili stworzyć dobrą więź z jakimkolwiek innym żywym stworzeniem. Jeżeli nie pokażemy dziecku czym jest relacja oparta na zrozumieniu i akceptacji, to trudno oczekiwać, że to dziecko będzie ze zrozumieniem i właściwą opieką traktować swojego Burka, czy napotkanego kota. Trudno stworzyć prawidłową więź ze zwierzęciem, jeżeli nie miało się choć namiastki dobrej więzi z drugim człowiekiem. 

Wagę jakości relacji zwierzę – człowiek, już dawno odkryli właśnie szkoleniowcy psów. Wszystkie pozytywne metody szkolenia zwierząt zakładają, że pies ma mieć dobrą relację ze swoim przewodnikiem (ma być skupiony na panu, pan ma być dla niego atrakcyjny). Tak naprawdę w kategoriach behawioralnych (bo językiem behawioralnym mówi się o szkoleniu zwierząt) mówimy o dobrej więzi z psem. Bo wychowanie to nie tylko tresura, wychowanie to też moja relacja ze zwierzęciem. Więc jeśli chcecie w szeroko rozumianym znaczeniu pracować ze swoim psem (dogoterapia, sporty itp.), to tylko w oparciu o te dwie rzeczy: swoją dobrą relację z nim i tresurę.

data publikacji 22-10-2014

Chcesz skomentowac a nie masz Facebooka? Napisz do nas - redakcja